Khám phá những công dụng tuyệt vời của cây thuốc Thạch Vĩ

Cây thạch vĩ, với vị ngọt và tính lạnh, tương ứng với tiểu trường và bàng quang. Có tác dụng hỗ trợ hồng lâm, thanh nhiệt giải độc và lợi tiểu. Hiệu quả trong việc điều trị các vấn đề đường niệu như tiểu tiện khó khăn và vết thương do bỏng.

Thạch vĩ được gọi là “hải kim sa” do lá cây có màu lóng lánh giống những hạt cát vàng

Cây thạch vĩ là một loại thảo dược với hương vị ngọt và tính lạnh. Theo quan điểm y học cổ truyền, cây này tương ứng với hai kinh mạch là tiểu trường và bàng quang. Có các đặc tính hữu ích như hỗ trợ hồng lâm, thanh nhiệt giải độc và kích thích quá trình lợi tiểu. Cây thạch vĩ đã được chứng minh có hiệu quả trong việc điều trị nhiều bệnh liên quan đến đường niệu như tiểu tiện khó khăn, mụn nhọt chuyển thành vết thương, và cả trong việc xử lý vết thương do bỏng.

Tìm hiểu về cây Thạch Vĩ

Theo Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cho biết: Cây thạch vĩ, hay còn gọi là dương vong, thạch bì, kim tinh thảo, thạch lan, phi đao kiếm, là một loại thảo dược có vị ngọt và tính lạnh. Tương ứng với tiểu trường và bàng quang, theo quan điểm Đông y, chúng được gọi là “hải kim sa” do lá cây có màu lóng lánh giống những hạt cát vàng.

Cây thạch vĩ thuộc họ dương xỉ nhỏ, thân và rễ dài 0,50m, đường kính 4mm, phân nhánh nhiều. Thân rễ có vảy lớn và phân rễ nhánh sợi ở phía dưới. Lá gồm 2 loại: lá vô sinh và lá phì, với cuống lá phì dài khoảng 9cm và hình mác rộng.

Bề mặt trên của lá cây thạch vĩ nhẵn, có màu xanh lục, trong khi bề mặt dưới có màu nâu nhạt với các vết bệnh hình đa nang, trừ gân giữa. Khi quan sát dưới kính hiển vi, ta có thể thấy khoang nang lông được tạo thành từ những chùm nang lông, mỗi chùm được ngăn cách bởi những sợi lông dài hình sao có cuống. Lá vô trùng có cuống ngắn khoảng 5cm, đầu hơi hình mác, dài khoảng 9-11cm và rộng 3-4cm. Mặt trên màu lục nhạt, mặt dưới màu lục nâu, với gân lá hình lông chim.

Tác dụng dược lý của cây thuốc Thạch Vĩ

Chế biến 350g cây thạch vĩ bằng cách sử dụng ete etylic trong máy soxhlet. Sau quá trình bốc hơi ete, thu được khoảng 13g cao. Chất cao này không có tác dụng trên giun đất. Bã còn lại sau khi chiết bằng ete, tiếp tục chiết lại bằng cồn 90 độ, sau đó bốc hơi rượu để thu được 14g cao mềm. Dung dịch cao này, khi pha loãng với nước ở nồng độ 5%, đã được thử nghiệm trên giun đất và gây tử vong sau khoảng 45 phút.

Một thử nghiệm khác trên nhiều loại ký sinh trùng khác nhau đã chỉ ra hiệu quả đáng kể của phương pháp đối với sán lá ruột (Fasciolopsis buski). Kết quả cho thấy ký sinh trùng này đã chết sau khoảng 15 phút từ khi áp dụng phương pháp điều trị.

Thạch vĩ thường được sử dụng trong việc làm thuốc lợi tiểu

Công dụng và liều dùng của cây thuốc Thạch Vĩ

DSCK1 Nguyễn Quốc Trung – Giảng viên Trường Cao đẳng Dược Hà Nội cho biết: Cây thuốc thạch vĩ có vị đắng ngọt, hơi hàn, ảnh hưởng đến hai kinh phế và bàng quang. Cây này được biết đến với tác dụng lợi tiểu, giúp thông lâm và thanh thấp nhiệt. Vì những đặc tính này, dược liệu này thường được sử dụng trong việc làm thuốc lợi tiểu.

Ngoài ra, thạch vĩ được sử dụng trong thuốc lợi tiểu, đặc biệt hữu ích trong các trường hợp tiểu tiện kèm theo sỏi và máu, viêm niệu đạo, cũng như vấn đề liên quan đến bàng quang. Một số người còn sử dụng thạch vĩ để điều chế thành thuốc bổ, sử dụng thân rễ để điều trị bệnh than, ung nhọt lở loét, và ngộ độc do lưu huỳnh. Nếu nấu chung với dầu, thạch vĩ cũng có thể được bôi lên những vùng da không mọc tóc để hỗ trợ việc chữa trị tình trạng rụng tóc.

Liều lượng khuyến cáo cho cây thạch vĩ là từ 6 đến 12g mỗi ngày, thường được sử dụng dưới dạng thuốc sắc.

Thạch vĩ là một loại thảo dược trị bệnh phổ biến trong Y Học Cổ Truyền

Một số bài thuốc hay theo kinh nghiệm dân gian của cây thuốc Thạch Vĩ

Các phương pháp chế biến bài thuốc từ cây thạch vĩ, tuân theo kinh nghiệm, đa dạng và bao gồm những cách sau đây:

Bài thuốc chữa chứng tiểu tiện khó khăn, nước tiểu đỏ do nhiệt:

Để chữa chứng tiểu tiện khó khăn và nước tiểu đỏ do nhiệt, có thể sử dụng cây thạch vĩ dây 24gram. Đun cây thạch vĩ dây trong 400ml nước sôi khoảng 15 phút, thêm chút đường nếu cần, và uống như thay trà trong ngày.

Hoặc có thể thay thế bằng một số vị thuốc khác như 100g thạch vĩ dây, 100g mang tiêu, 40g hổ phách và 20g bằng sa. Tất cả các thành phần trên được tán thành bột, mỗi ngày dùng 5 – 8gram, hòa với nước ấm để uống, 1 ngày/3 lần.

Bài thuốc chữa ít sữa ở sản phụ:

Để giúp sản phụ có nhiều sữa hơn, có thể sử dụng thạch vĩ dây từ 12 – 24gram. Rửa sạch thạch vĩ dây, sau đó đun sôi trong 400ml nước. Sau khi sắc còn lại khoảng 200ml, uống trong ngày, 1 ngày hãy chia thành 3 lần và uống trong ngày. Liên tục duy trì liệu pháp này trong 5 ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc điều trị bỏng:

Để điều trị bỏng lửa, đặc biệt là bỏng nhẹ và vết thương hẹp, có thể sử dụng thạch vĩ dây 25g. Đốt thạch vĩ dây cho đến khi trở thành tro, sau đó nghiền thành bột mịn. Trộn bột với một ít dầu vừng và sau đó rửa sạch vết thương, bôi lên vùng bị bỏng.

Bài thuốc chữa đầy bụng, ăn uống khó tiêu:

Để chữa trị vấn đề ăn uống khó tiêu và cảm giác bụng trướng đầy do thấp trệ (tỳ thấp trướng mãn), bạn có thể sử dụng 20g thạch vĩ dây, 8g bạch truật và 2g cam thảo. Hãy đun 500ml nước và sắc thành 150ml, sau đó chia thành 2 lần uống trong ngày. Uống sau khi ăn 15 phút và duy trì liên tục trong khoảng 5 – 10 ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc chữa sỏi niệu đạo:

Để hỗ trợ chữa trị sỏi niệu đạo, bạn có thể sử dụng 30g thạch vĩ dây, 15g biển súc và 30g mã đề. Cho tất cả vào ấm, đổ 500ml nước, sắc còn lại khoảng 200ml, sau đó chia thành 3 lần uống trong ngày. Để đạt được hiệu quả chữa bệnh tốt nhất nên liên tục sử dụng trong 1 tuần.

Nếu có triệu chứng tiểu tiện khó và đau rát, bạn có thể sử dụng 30g thạch vĩ dây, 30g hoạt thạch và 10g ngọn cành cam thảo để tán thành bột. Mỗi lần uống 6g với nước sắc mạch môn, sử dụng ngày 2 – 3 lần để giảm đau và khó chịu.

Thạch vĩ là một loại thảo dược trị bệnh phổ biến trong Y Học Cổ Truyền. Tuy nhiên, người có tình trạng tỳ vị hư hàn thường không nên sử dụng thạch vĩ. Việc tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng thạch vĩ là quan trọng để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả trong quá trình điều trị.

Nguồn: thuocbac.edu.vn tổng hợp