Cây thuốc Hợp hoan bì - Cây dược liệu quý hiếm trong Y học cổ truyền

Hợp hoan bì, còn được biết đến là cây bạch hoan bì, là một thảo dược quý hiếm trong y học dân gian. Với nguồn gốc lâu dài, cây này được sử dụng với nhiều tác dụng hữu ích cho sức khỏe từ thời xa xưa.

Hợp hoan – Một loài cây hiếm và ít gặp tại Việt Nam

Chúng ta sẽ cùng khám phá những tác dụng đặc biệt cũng như những bài thuốc chữa bệnh của cây thuốc hợp hoan bì trong bài viết dưới đây nhé!

Một số thông tin về cây thuốc Hợp hoan bì

Theo chia sẻ của Giảng viên Cao đẳng Dược Hà Nội: Cây Hợp hoan, còn được biết đến với nhiều tên gọi như Hợp hoan hoa, Dạ hợp bì, Manh cát bì, Thanh thường bì, Nhung tuyết hoa, Mã anh thụ bì,… và có tên khoa học là Albizia julibrissin. Đây là loài thực vật có hoa thuộc họ Đậu, với thân cây lớn, cao hơn 10m và nhẵn, cùng nhiều cành nhỏ mọc từ thân chính.

Lá của cây hợp hoan có màu xanh sáng, hình dáng giống lá phượng nhưng dài gấp đôi, không có lông. Cuống lá có thể dài khoảng 6-7mm và có tuyến ở mặt dưới. Đặc biệt, lá hợp hoan thường đóng lại vào buổi tối. Hoa hợp hoan có màu hồng tím, có hình chùm lông, thường nở vào tháng 6-7. Chúng mọc ở đỉnh nhánh và cuống cụm hoa dài khoảng 3-4cm. Mùa quả của cây hợp hoan thường vào tháng 9-11. Quả màu nâu đỏ, mỏng và dẹt, mỗi quả dài 9-15cm, rộng khoảng 3cm. Chúng chứa khoảng 10 hạt và thường chín vào khoảng tháng 9-11.

Hợp hoan, một loài cây phổ biến và được trồng rộng rãi ở Trung Quốc, tuy nhiên, tại Việt Nam, cây này hiếm và ít gặp. Với dáng cao lớn và hoa đẹp, hợp hoan không chỉ được sử dụng trong y học mà còn thường được chọn làm cây cảnh hoặc để tạo bóng mát.

Hợp hoan bì là phần vỏ của cây hợp hoan, có thể thu hoạch quanh năm, chủ yếu vào mùa hè và mùa thu để phơi khô. Sau khi phơi khô, vỏ được cạo lớp vỏ sần và rêu để thu được vỏ khô, có hình trụ tròn hoặc bán trụ, độ dày 0,1-0,3cm, chiều dài 40-80cm. Mặt ngoài màu nâu xám, có vết nứt nhẹ, mặt trong màu trắng vàng hoặc nâu vàng, nhẵn, với các sọc dọc. Vỏ cứng, dễ gãy, khi cắt ngang thấy vảy xơ. Có vị ngọt, mùi thơm nhẹ, và tạo cảm giác hơi se và hăng ở cổ họng khi uống. Thuốc thường được bảo quản ở nơi khô ráo, sạch sẽ và thoáng mát sau khi thu hoạch từ cây già tuổi. Xem thêm chi tiết thông tin học liên thông Bác sĩ Y học cổ truyền

Hợp hoan bì là phần vỏ của cây hợp hoan, chứa thành phần dược liệu là Saponin

Tác dụng của cây thuốc Hợp hoan bì trong Y học cổ truyền

DSCK1 Nguyễn Quốc Trung – Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cho biết: Hợp hoan bì chứa thành phần dược liệu là Saponin. Theo quan điểm Đông y, cây này có vị ngọt, tính bình, quy kinh tâm, can, phế, tỳ. Công dụng chính của hợp hoan bì là bổ tỳ ích tâm, trấn tĩnh, an thần, hoạt huyết, chỉ thống, tiêu sưng, và liền gân cốt. Các ứng dụng chính của nó bao gồm giảm suy nhược thần kinh, an thần, hỗ trợ điều trị mất ngủ, giảm tình trạng tâm thần bất ổn, đòn ngã tổn thương, giảm đau nhức xương khớp, hỗ trợ điều trị các vấn đề về phế ung và viêm phổi, giảm đau, tiêu độc và giảm ung nhọt.

Hợp hoan bì thường được sử dụng trong điều trị vấn đề liên quan đến giấc ngủ. Theo y học cổ truyền, cây này thuộc kinh tâm, can, tỳ, có tác dụng dưỡng ẩm và điều hòa ngũ tạng. Việc làm dịu tâm trí thông suốt ngũ tạng giúp giải trầm uất, tăng cường tinh thần và giảm mất ngủ. Y học hiện đại cũng xác nhận tác dụng này, với Hợp hoan bì được cho là có khả năng cải thiện chức năng tế bào thần kinh, giảm căng thẳng, hồi hộp, và đặc biệt là làm giảm triệu chứng mất ngủ.

Hợp hoan bì – Thảo dược trị bệnh mất ngủ và nhiều bệnh khác rất hiệu quả

Một số bài thuốc hay trong Y học cổ truyền từ cây thuốc Hợp hoan bì

Bài thuốc từ hợp hoan bì thường sử dụng mỗi ngày khoảng 10 – 15g hợp hoan bì khô hoặc 150 – 200g dạng tươi. Có thể sử dụng hợp hoan bì đơn lẻ hoặc phối hợp với các loại cây thuốc khác.

Cách sử dụng:

Đặt 10 – 15g hợp hoan bì khô vào ấm sắc thuốc, đổ 300ml nước ấm.
Sắc thuốc cho đến khi còn khoảng 100ml nước, lọc bỏ phần cặn.
Nước thuốc còn lại chia thành 1 – 2 lần uống trong ngày.

Dưới đây là một số bài thuốc sử dụng hợp hoan bì:

Điều trị mất ngủ, suy nhược thần kinh:

10g Hợp hoan bì, 10g Toan táo nhân, 10g Bá tử nhân. Sắc nước uống.
20g Hợp hoan bì, 40g Sinh từ thạch, 16g Hoàng tinh, 12g Viễn chí, 20g Tri mẫu, 40g Thủ ô đằng, 40g Toan táo, 40g Đan sâm, 20g Đương quy, 12g Ngũ vị. Nghiền chung thành bột mịn, chế thành viên hoàn. Một ngày uống 2 lần, dùng 8 – 10g/lần.
Hợp hoan bì, Đan sâm, Ngũ vị lấy lượng bằng nhau. Sắc nước uống. Một ngày uống 2 lần, mỗi lần dùng khoảng 6 – 12g.
Điều trị u uất, mất ngủ, và tâm thần không yên: 15g Hợp hoan bì, 14g Bá tử nhân, 20g Bạch thược, 10g Hổ phách, 12g Long xỉ. Sắc nước uống. Một ngày uống 2 lần, mỗi lần dùng khoảng 6 – 12g.

Điều trị viêm phổi lâu ngày không khỏi: Hợp hoan bì và Bạch liễm (mỗi vị 15g). Sắc nước uống.

Điều trị chấn thương gãy xương, hỗ trợ quá trình liền lại xương:

40g Hợp hoan bì và 10g Bạch giới. Nghiền thành bột (có thể kết hợp với chút rượu ấm trước khi đi ngủ), mỗi lần uống khoảng 6g.
60g Hợp hoan bì, 15g Bạch giới, 4g Tục đoạn. Tán thành bột, ngày uống 1-2 lần (có thể kết hợp với ít rượu ấm), mỗi lần dùng khoảng 6g.
Hợp hoan bì và Bạch liễm: mỗi vị 10g. Sắc nước uống, mỗi lần 6-12g, một ngày uống 2 lần.
15g Hợp hoan bì. Sắc nước uống, ngày uống 2 lần, mỗi lần 6-12g.

Điều trị vết thương do côn trùng cắn: Lấy Hợp hoan bì giã thành bột, sau đó kết hợp với dầu và áp dụng lên vết thương.

Hợp hoan bì, một loại thảo dược trị bệnh hiếm có, được áp dụng trong nhiều điều trị, đặc biệt là trong trường hợp mất ngủ. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế, như bác sĩ chuyên khoa, để được tư vấn và chỉ định cách sử dụng phù hợp.

Nguồn: thuocbac.edu.vn tổng hợp