Actiso là một loài thực vật đã quá quen thuộc với cuộc sống của chúng ta. Với các bà nội trợ, đây là 1 loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, có thể chế biến thành nhiều món ngon, tuy nhiên trong Đông y đây còn là một vị thuốc quý chữa bệnh rất hiệu quả.

• Bài thuốc đông y điều trị bệnh hiệu quả từ cây bông móng tay
• Thầy thuốc chia sẻ vị thuốc quý trong y học cổ truyền cây Tầm bóp

Hình ảnh cây atiso

Tìm hiểu những đặc điểm của vị thuốc atiso

Mô Tả

Bác sĩ Y học cổ truyền Sài Gòn chia sẻ, Atiso là một cây thuốc quý. Loại cây thấp, cao khoảng 1-2 m, thân và lá có lông trắng như bông. Lá mọc so le, phiến khía sâu, có gai. Cụm hoa hình đầu,mầu tím nhạt. Lá bắc ngoài của cụm hoa dầy và nhọn. Phần gốc nạc của lá bắc và đế hoa ăn được. Lá to, dài 1-1,2m, rộng 50cm. Mặt dưới có nhiều lông hơn mặt trên.

Phân bố địa lý

Atisô là cây thuốc nguồn gốc Ðịa Trung Hải.

Cây được di thực và trồng nhiều ở Đà lạt, Sa pa, Tam đảo.

Thu hái chế biến

Gieo hạt tháng 10-11, bứng ra trồng tháng 1-2. Lúc cây sắp ra hoa, hái lấy lá, bẻ sống.

Lá Ác ti sô thu hái vào năm thứ nhất của thời kỳ sinh trưởng hoặc vào cuối mùa hoa. Khi cây trổ hoa thì hàm lượng hoạt chất giảm, vì vậy, thường hái lá trước khi cây ra hoa.Có tài liệu nêu là nên thu hái lá còn non vào lúc cây chưa ra hoa. Ở Đà Lạt, nhân dân thu hái lávào thời kỳ trước tết Âm lịch 1 tháng.

Bộ phận dùng làm thuốc

Cụm hoa và lá bắc có phần gốc nạc, thường được dùng làm rau ăn và làm thuốc. Lá hái lúc cây sắp ra hoa hoặc mới ra hoa, dùng làm thuốc.

Bào chế

Sấy hoặc phơi khô. Để nơi khô ráo.

Thành phần hóa học

Các nhà nghiên cứu chỉ ra, trong atiso có chứa một số thành phần hóa học cụ thể như là:

• Cynarrin
• Flavonoid 
• Cynaopicrin
• Protein
• Carbon Hydrat
• Chất vô cơ 

Tính vị

Theo đông y, lá atiso có vị đắng, hơi ngọt. Tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt.

Quy kinh

Quy vào 2 kinh Can và Đởm.

Các bài thuốc chữa bệnh hay dùng atiso

Chữa bệnh tiểu đường

Giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền cho biết khi điều trị bệnh tiểu đường, dùng khoảng 50g hoa atiso đem đi phơi khô, tán nhỏ, cho vào lọ thủy tinh đậy kín nắp. Mỗi ngày dùng khoảng 2g bột để pha với nước trà, uống. 

Làm giảm lượng cholesterol trong máu

Chuẩn bị khoảng 50g hoa atiso, 100g khoai tây, 50g cà rốt, 150g sườn lợn và gia vị. Sơ chế các nguyên liệu sau đó cho vào nồi để ướp và đem đi ninh nhừ. Sau đó, nêm gia vị cho vừa ăn và dùng để ăn với cơm, bún hoặc bánh mì. Kiên trì thực hiện mỗi ngày để cải thiện tình trạng cholesterol trong máu.

Tăng cường chức năng gan, giải độc cơ thể

Dùng khoảng 50g hoa atiso, 100g gan lợn và gia vị. Ban đầu, bạn sơ chế nguyên liệu, ướp gan. Còn atiso bạn đem cắt nhỏ, giã nhuyễn và lọc lấy nước. Sau khi xào chín gan, bạn cho nước cốt atiso vào nấu với gan khoảng 15 phút nữa thì ngưng nấu. Dùng món này để ăn mỗi ngày để thanh lọc cơ thể.

Những kiêng kỵ khi sử dụng vị thuốc atiso

Những ai không nên dùng atiso

Khi dùng thảo dược trị bệnh chống chỉ định với một số trường hợp như:

• Viêm loét dạ dày, tá tràng
• Người thường bị lạnh bụng
• Người mệt mỏi biếng ăn khi sử dụng atiso cần phải thận trọng.

Tương tác thuốc

Cây atiso có thể gây ra một số tương tác thuốc, vì vậy bạn không nên sử dụng kết hợp dược liệu này với thuốc. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi có ý định sử dụng.

Ngoài ra, atiso có thể:

• Ngăn chặn hấp thu các loại thuốc bổ sung muối sắt.
• Làm giảm lượng đường trong máu và gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng atiso

Để sử dụng atiso an toàn, bạn nên lưu ý đến một số vấn đề sau:

• Nếu bạn sử dụng atiso trong thời gian dài thì nên kiểm tra lượng cholesterol thường xuyên.
• Kết hợp chế độ dinh dưỡng hạn chế chất béo tối đa.
• Khi có biểu hiện bất thường sau khi sử dụng dược liệu atiso, nên ngưng sử dụng ngay và nói điều này với bác sĩ.

Trên đây là một số công dụng của atiso mà bạn có thể tham khảo. Trước khi sử dụng mọi người nên tham khảo bác sĩ nhé!