Bán chi liên hay còn được gọi với tên khác là hiệp diệp, tinh dầu thảo… Đây là một vị thuốc Đông y, một loại thảo dược trị bệnh với nhiều công dụng có ích cho sức khỏe con người.

• Khám phá công dụng chữa bệnh từ cây Thường sơn
• Bật mí công dụng chữa bách bệnh của cây Gừng gió
• Công dụng của cây Nhàu trong các bài thuốc chữa bệnh

Bán chi liên là loại cây dại thường mọc hoang ở nước ta

Thông tin sơ lược về cây bán chi liên

Cỏ đa niên thân 4 góc, bò ở gốc, mảnh ở ngọn, cao 0,15m -0,20 m. Lá mọc đối, lá trên không cuống, lá dưới có cuống mảnh,phiến lá hình trứng hẹp đến hình mũi mác, dài 1cm-2 cm, toàn mép môi trên mang một cái khiên rụng sớm, môi dưới tồn tại. Tràng màu xanh 2 môi, môi trên 3 thùy , môi dưới tròn, 4 nhị không thò ra ngoài. Ra hoa vào mùa xuân. thường sống ở hai bên bờ ruộng, rãnh nước, nơi ẩm thấp gần nước. Có ở miền bắc nước ta.

Theo y học cổ truyền, bán chi liên có vị hơi đắng, tính mát, có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, trị ung thư (Cancer), tiêu viêm giảm đau. Dân gian thường dùng để kháng ung thư, có hiệu quả cải thiện chứng trạng ung thư. Chữa viêm ruột thừa viêm gan, xơ gan cổ trướng, rắn trùng thú độc cắn, chấn thương.

Tác dụng dược lý của cây bán chi liên

Các giảng viên khoa Cao đẳng Dược TPHCM cho biết Hợp chất flavonoid scutellarein trong bán chi liên có tác dụng ức chế được hoạt độ của protein kinase C não chuột bạch. Dùng thí nghiệm sàng lọc phép ống nghiệm xanh metylen, có tác dụng ức chế rất nhẹ đối với tế bào máu bệnh ung thư máu bạch cầu hạt cấp tính; thí nghiệm sàng lọc phép dùng máy hô hấp tế bào , ức chế tế bào máu bệnh ung thư máu nói trên hiệu suất 75 % ((Trung dược đại từ điển).

Bán chi liên và một số thành phần hóa học

Theo nguyên cứu của các giảng viên Cao đẳng Xét nghiệm tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM cho biết trong cây bán chi liên có một số thành phần hóa học như Chứa scutellarin, scutellarein, carthamidin, isocarthamidin. Ngoài ra còn có alcaloid, sterol, hợp chất phenol, tanin.

Đơn thuốc chữa bệnh áp dụng với cây bán chi liên

Bán chi liên với nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe con người

1. Trị ung thư phổi, ung thư trực tràng thời kỳ đầu: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên đều 60g, ngày 1 thang. Sắc uống.
2. Trị ung thư mũi họng, hạch lymphô cổ to, mũi tắc chảy nước mũi có máu, ho, đờm nhiều, liệt mặt, chất lưỡi tối hoặc đen xạm, rêu dày nhớt, mạch huyền hoạt: Bạch hoa xà thiệt thảo, hoàng cầm, bán chi liên, bạch mao căn, liên kiều, bạch cương tàm, hạ khô thảo, triết bối mẫu, thất diệp nhất chi hoa, thổ phục linh, hoàng dược tử đều 12 g. Bán hạ chế gừng, nam tinh lùi, đại kế, tiểu kế đều 8 g, bạch anh, đào nhân, ý dĩ, đông qua nhân đều 10g – 16 g. Ngày 1 thang sắc lấy nước uống.
3. Trị ung thư xoang hàm trên: Bạch hoa xà thiệt thảo, thạch kiến xuyên, hoàng cầm, bán chi liên, sinh địa, huyền sâm, mẫu lệ (sống) đều 30g, sa sâm, bồ công anh, đại hoàng đều 10g, bạc hà, cúc hoa đều 5 – 10g. Sắc uống.
4. Trị ung thư gan: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên đều 20 g, tiểu kim bất hoán, kê cốt thảo đều 15 g. Ngày 1 thang sắc uống.
5. Trị ung thư thực quản, nuốt khó, lưng ngực đau bỏng rát, miệng khô, họng khô, ngũ tâm phiền nhiệt, đại tiện táo bón, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi ít hoặc không rêu, mạch huyền tế sác: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên, sinh địa, bắc sa sâm, nam sa sâm đều 16 g, huyền sâm, mạch môn, đương quy, bồ công anh, tỳ bà diệp tươi, lô căn tươi đều 20g, chi tử, bạch anh, hạ khô thảo đều 12g, hoàng liên 8g – 10 g. Sắc lấy nước uống ngày 1 thang.
6. Trị ung thư bàng quang, trong nước tiểu có máu, tiểu tiện khó, đau tức ở bụng dưới, nước tiểu vàng, rêu lưỡi nhớt khô, mạch huyền hoạt sác: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên đều 15g, bạch anh, thổ phục linh, long đởm thảo, chi tử sao, sinh địa, hoàng cầm, sài hồ, xa tiền thảo, trạch tả đều 12g, mộc thông, biển súc, cù mạch đều 10g, hoạt thạch 20 g.
7. Trị ung thư dạ dày, trực tràng, thực quản, cổ tử cung và các bệnh u bướu: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên, bạch anh, đông quỳ, bán biên liên, trương ương đều 30 g. Ngày 1 thang sắc uống.
8. Trị ung thư cổ tử cung do thấp nhiệt độc thịnh: Bạch hoa xà thiệt thảo, thổ phục linh đều 30g, bán chi liên, thảo hà xa đều 15 g, sinh ý dĩ 12g, thương truật, biển súc, xích thược đều 9g, hoàng bá 6g.
9. Trị ung thư cổ tử cung: Bạch hoa xà thiệt thảo, bán chi liên, côn bố, hải tảo, đương quy, tục đoạn đều 24g, toàn yết 6g, ngô công 3 con, bạch thược, hương phụ, phục linh đều 15g, sài hồ 9g. Sắc lấy nước uống.

Các lương y tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM cũng khuyến cáo với các bạn đọc rằng Huyết hư không nên dùng, phụ nữ có thai dùng cẩn thận khi sử dụng bán liên chi để chữa bệnh.