Từ hàng trăm năm trước, vị thuốc đông y Cam thảo đã được sử dụng để chữa bệnh. Cam thảo mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên trong quá trình sử dụng người bệnh cũng cần lưu ý một số điều kiêng kỵ.
- Thầy thuốc đông y chia sẻ công dụng trị bệnh của gừng gió
- Thầy thuốc đông y chia sẻ bài thuốc trị viêm amidan từ đinh lăng
- Bài thuốc đông y điều trị bệnh hiệu quả từ cây bông móng tay
Cam thảo là một cây thuốc quý trong Đông y
Tìm hiểu vị thuốc bắc cây cam thảo
Tên gọi
- Tên khác: Sinh cam thảo, bắc cam thảo, quốc lão
- Tên khoa học: Glycyrrhiza uralensis Fisch
- Họ: Họ Cánh Bướm hoặc họ Đậu với tên danh pháp khoa học là Fabaceae
Đặc điểm của cây cam thảo
+ Đối với cam thảo sống lâu năm:
Cây có chiều cao trung bình từ 30 – 100 cm. Có thể nhận dạng vị thuốc tự nhiên này thông qua những đặc điểm sau:
- Rễ có màu vàng nhạt
- Toàn thân cây cam thảo có lông nhỏ
- Lá kép lông chim lẻ, dài 2 – 5,5 cm
- Quả cong hình lưỡi liềm với chiều dài 3 – 4 cm và rộng 6 – 8 cm. Đặc biệt, quả có màu nâu đen và bề mặt quả có nhiều lông. Trong mỗi quả cam thảo có khoảng 2 đến 8 hạt nhỏ dẹt, mặt bóng thường có màu xanh đen hoặc xám nâu.
+ Cam thảo nhẵn (Glycyrrhiza glabra L.):
- Cây cao 1 – 1,5 m
- Rễ màu vàng nhạt
- Lá kép lông chim và cũng có lá chét nguyên, hình trái xoan tù
- Hoa nhỏ hợp thành từng chùm và có màu tím
- Quả dẹp, thẳng hoặc hơi cong và bề mặt quả không có lông. Mỗi quả chỉ chứa 2 – 4 hạt tròn
Bảo quản
Bác sĩ Y học cổ truyền Sài Gòn chia sẻ, cần bảo quản cam thảo ở nhiệt độ phòng, nơi thông thoáng, kín gió và tránh ẩm ướt.
Thành phần hóa học
Cây cam thảo chứa các thành phần hóa học như
- Glycyrrhizin
- Neo-liquiritin
- Isoliquiritigenin
- Liquiritin
- Isoliquiritin
- Licurazid
- Liquiritigenin
Bộ phận dùng
Rễ và thân của cây cam thảo là bộ phận thường được sử dụng để làm dược liệu.
Thu hái – Sơ chế
+ Thu hái:
Cam thảo thường được thu hái từ tháng 2 đến tháng 8 hàng năm. Đây là thời điểm rễ cây chứa nhiều bột và có chất lượng tốt nhất.
+ Sơ chế:
Thông thường, rễ cây cam thảo sau khi được thu hoạch sẽ được rửa sạch và thái thành từng lát mỏng khoảng 2 mm. Sau đó sẽ đem phơi hoặc sấy khô.
Một số bài thuốc hay giúp điều trị bệnh bằng cam thảo
Giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền cho biết, Cam thảo thường được sản xuất dưới dạng viên nhai, viên nang, chiết xuất lỏng hoặc bột. Tùy vào mục đích y học, người bệnh có thể sử dụng cam thảo theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ cam thảo:
Trị viêm loét dạ dày
Sử dụng cao lỏng có chiết xuất từ cam thảo thêm vào đồ uống và uống nóng. Mỗi ngày uống 4 lần, mỗi lần dùng khoảng 15 ml. Điều trị liên tục trong 6 ngày, giúp cải thiện bệnh đáng kể.
Điều trị ho lao, ho lâu ngày
Dùng cam thảo nướng rồi tán thành bột. Mỗi lần dùng 4 gram hòa tan với nước ấm và uống. Ngày uống 3 – 4 lần để đạt được kết quả điều trị như mong đợi.
Trị trẻ em cấm khẩu
Dùng 10 gram cam thảo sống sắc với 1 chén nước. Sau khi thuốc cạn còn 7 phân, cha mẹ cho con uống. Sau đó, đợi cho con trẻ nôn hết đàm nhớt ra thi nhỏ vào miệng con ít sữa.
Chữa ngộ độc, mụn nhọt
Dùng cao mềm cam thảo, mỗi ngày uống 1 – 2 thìa cà phê. Sử dụng vài ngày, giúp giải độc và giảm sưng ở mụn.
Trị chứng khó thở, tâm phế suy nhược
Sử dụng 12 gram cam thảo kết hợp với 8 gram nhị sâm và 10 gram đương quy, đem sấy khô, tán thành bột và bảo quản nơi khô thoáng. Mỗi lần lấy 4 gram bột hòa tan với nước ấm rồi uống. Ngày uống 3 – 4 lần.
Chữa viêm họng
Dùng 10 gram cam thảo sống hãm với nước sôi. Mỗi ngày uống 2 – 3 lần và uống liên tục cho đến khi triệu chứng bệnh thuyên giảm.
Điều trị viêm tắc tĩnh mạch
Sử dụng 50 gram cam thảo tươi sắc với 3 bát nước cho đến khi cạn còn 1. Chia thuốc làm 3 phần và uống trong ngày. Nên uống thuốc trước bữa ăn 15 – 20 phút.
Những kiêng kỵ khi sử dụng vị thuốc Cam thảo
Đối tượng không nên sử dụng cam thảo
Theo các chuyên gia sức khỏe, phụ nữ mang thai không nên dùng vị thuốc bắc cam thảo hoặc lấy rễ cây cam thảo để làm chất bổ sung. Bởi theo một số nghiên cứu, hoạt chất glycyrrhiza có trong cây cam thảo có thể gây hại đến não bộ đang phát triển của thai nhi. Từ đó, làm ảnh hưởng đến vấn đề nhận thức của trẻ sau này.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu về cam thảo được đăng tải trên tạp chí Dịch tễ học Hoa Kỳ vào năm 2002 chỉ ra, việc tiêu thụ quá nhiều cam thảo trong thai kỳ có thể dẫn đến tình trạng sinh non. Do đó, phụ nữ mang thai nếu muốn sử dụng cam thảo để điều trị bệnh hoặc cải thiện sức khỏe, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Ngoài đối tượng đang mang thai, người bị lợi tiểu trừ thấp, bụng đầy hơi hoặc phù trướng,… không nên sử dụng cam thảo, tránh những tác dụng phụ không mong muốn.
Cam thảo tương tác với thuốc
Cam thảo có thể tương tác với một số loại thuốc sau đây:
- Thuốc hạ kali
- Thuốc nhịp tim
- Thuốc lợi tiểu, bao gồm chlorothiazide và hydrochlorothiazide
- Thuốc điều trị tăng huyết áp như captopril, valsartan, amlodipine, furosemide và hydrochlorothiazide
- Chất làm loãng máu Coumadin®
- Thuốc ngừa thai
- Nhóm thuốc trị viêm Corticosteroid như methylprednisolone, dexamethasone và prednisone
- Nhóm thuốc hormone nội tiết như estrogen, estradiol và ethinyl estradiol
Tuy nhiên, người bệnh cần tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến thầy thuốc có chuyên môn, tránh trường hợp lạm dụng hoặc sử dụng sai cách gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.