Cây dừa cạn được sử dụng rộng rãi trong y học dân gian như một loại thảo dược. Ngoài ra, vì có giá trị thẩm mỹ cao, cây dừa cạn cũng được ưa chuộng và trồng nhiều trong các vườn hoa cây cảnh xung quanh nhà. Hãy cùng tìm hiểu những công dụng dược lý của dừa cạn để chữa bệnh thông qua bài viết sau.

• Thầy thuốc Đông y chia sẻ một số bài thuốc trị chứng tiểu đêm
• Khám phá tính vị và công dụng của cây mâm xôi trong y học cổ truyền
• Công dụng bổ tỳ phế từ vị thuốc quý ngân hạnh

Cây dừa cạn được sử dụng rộng rãi trong y học dân gian như một loại thảo dược

Đặc điểm thực vật cây dừa cạn

Bông dừa hay hải đằng là tên khác của cây dừa cạn. Theo Giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cho biết: Đây là một loài cây thân thảo, sống lâu năm và cao khoảng 40-60cm, phân nhánh thành nhiều cành. Thân cây thẳng, hình trụ, mượt mà, khi còn non có màu xanh nhạt rồi chuyển sang màu hồng khi trưởng thành.

Lá của cây dừa cạn mọc đối, hình bầu dục, mặt trên có màu sậm hơn mặt dưới. Hoa thường có màu hồng, đôi khi xuất hiện hoa trắng, có 5 cánh đều. Quả dài, bao gồm 2 hạt, thẳng đứng và hơi chia ra hai bên. Mỗi quả chứa khoảng 12-20 hạt nhỏ màu nâu nhạt, hình trứng. Cây dừa cạn có vẻ mềm mại với lá xanh tươi, hoa sáng rực là những điểm đặc trưng tạo nên sự hấp dẫn cho loài cây này.

Hoa quả của cây dừa cạn phát triển quanh năm nhưng phổ biến nhất vào tháng 4-5 và 9-10. Bộ phận được sử dụng chủ yếu để làm thuốc là lá và phần ngọn cây, sau khi được thu hoạch sẽ đem phơi nắng nhẹ hoặc sấy ở nhiệt độ từ 30-50 độ C cho đến khi khô. Sau đó, sử dụng nước sắc hoặc chế biến thành trà hoặc dạng giã để đắp. Trong một số trường hợp, toàn cây hoặc rễ cũng được sử dụng để làm thuốc sắc hoặc cao lỏng.

Thành phần hóa học có trong cây dừa cạn

Theo Dược sĩ – Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội: Cây dừa cạn chứa nhiều thành phần hóa học bao gồm flavonoid, alkaloid, terpenoid, saponin, glycosid và tanin. Các chất này có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, tiêu diệt tế bào ung thư, hỗ trợ trị đau và giảm đường huyết. Ngoài ra, cây dừa cạn còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin C, vitamin E, kali, canxi, magiê, sắt, kẽm và đồng…

Lá và ngọn cây dừa cạn phơi khô và dùng làm thuốc

Công dụng điều trị của dừa cạn

Dừa cạn có nhiều công dụng điều trị bệnh khác nhau. Trong đó, thành phần vincristine trong dừa cạn được sử dụng trong điều trị ung thư. Vinblastine là một dạng dược chất được tách ra từ vincristine, được sử dụng để ức chế sự phân bào và tế bào ung thư, đặc biệt là ở các trường hợp ung thư máu, giúp hạn chế sự hình thành bạch cầu dư thừa.

Ngoài ra, dừa cạn còn có tính nâng cơ da và lọc máu. Nó cũng đã được sử dụng để chữa tiểu buốt, bệnh tiểu ít, bế kinh nguyệt, huyết áp cao. Bênh cạnh đó, dược liệu này cũng được sử dụng để giúp giải quyết vấn đề tiêu hóa kém và điều trị bệnh lỵ cấp và mạn tính.

Liều lượng sử dụng

Dừa cạn có thể được sử dụng làm dược liệu từ toàn cây. Liều lượng thông thường là 8-20g mỗi ngày, dưới dạng thuốc sắc, cao lỏng hoặc viên nén từ cao khô.

Chiết xuất từ dừa cạn trên thị trường thường được bán dưới dạng vincaleucoblastin hay vinblastin là muối sulfat, được dùng để tiêm tĩnh mạch với liều lượng từ 0,10-0,15mg/kg thể trọng để điều trị bệnh Hodgkin. Cần theo dõi bạch cầu khi sử dụng.

Một thành phần khác trong dược liệu này là leurocristine hay vincristin, được sản xuất dưới dạng muối sulfat và tiêm tĩnh mạch với liều từ 0,03-0,1mg/kg trong trường hợp các bệnh liên quan đến máu hoặc bệnh bạch huyết.

Dừa cạn hỗ trợ trị tiểu đường

Một số bài thuốc hay điều trị bệnh từ cây dừa cạn

– Bài thuốc điều trị tiểu đường: Lá dừa cạn 50g, sắn dây 30g, thạch xương bồ 30g, cam thảo 10g. Tất cả các thành phần trên đem nấu với 1,5 lít nước đến khi còn 1 lít. Uống trong ngày, chia làm 2-3 lần.

– Bài thuốc chữa bệnh trĩ: Lá dừa cạn 60g, rau má 30g, hoài sơn 30g, cát căn 10g, hoàng cầm 10g, cam thảo 10g. Tất cả các thành phần trên đem nấu với 1,5 lít nước đến khi còn 1 lít. Uống trong ngày, chia làm 2-3 lần.

– Bài thuốc chữa bệnh đau bụng kinh: Lá dừa cạn 60g, hương phụ 30g, sài đất 30g, hoàng kỳ 10g, đinh lăng 10g, cam thảo 10g. Tất cả các thành phần trên đem nấu với 1,5 lít nước đến khi còn 1 lít. Uống trong ngày, chia làm 2-3 lần.

Cần lưu ý rằng trước khi sử dụng bất kỳ bài thuốc nào từ cây dừa cạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.

Những lưu ý khi sử dụng dừa cạn

Khi sử dụng dừa cạn làm thuốc hoặc chiết xuất dùng trong điều trị bệnh, cần lưu ý những điểm sau đây:

– Không sử dụng dừa cạn trong trường hợp có thai hoặc cho con bú, do thành phần hóa học có trong dừa cạn có thể ảnh hưởng đến thai nhi hoặc trẻ sơ sinh.

– Không tự ý sử dụng dừa cạn để tự điều trị bệnh mà nên được tư vấn bởi các chuyên gia y tế.

– Nếu sử dụng dừa cạn làm thuốc theo đơn thuốc của bác sĩ, cần chú ý đến liều lượng và cách sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.

– Khi sử dụng chiết xuất dừa cạn dưới dạng thuốc tiêm, cần tuân thủ các hướng dẫn của nhà sản xuất và chỉ sử dụng dưới sự giám sát của chuyên gia y tế.

– Tránh sử dụng quá liều và lâu dài dễ gây tác dụng phụ, nhưng cũng không nên ngưng thuốc đột ngột mà phải tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

– Dừa cạn là sản phẩm tự nhiên, có thể gây dị ứng hoặc tác dụng phụ do đó nếu có các triệu chứng như ngứa, phát ban, khó thở, đau bụng hoặc buồn nôn sau khi sử dụng cần ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Nguồn: thuocbac.edu.vn