Đại táo là quả chín đã được sấy khô của cây đại táo và có màu đen. Đại tạo được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc bắc có tác dụng trị kém ăn, mất ngủ.
Món ăn bài thuốc trị kém ăn mất ngủ từ đại táo
Hiện nay trên thị trường có hai loại “đại táo” làm từ táo chua (toan táo), và đại táo làm từ quả của câ đại táo (zizyphus jujuba). Đại táo có chứa rất nhiều protein, đường, các acid hữu cơ, chất nhầy, các acid amin; các chất vô cơ (như Ca, P, Fe, Selenium). Chúng có tác dụng tăng lực (làm gia tăng sức cơ và tăng thể trọng), giúp bảo vệ gan, làm giảm đau trấn tĩnh, chống viêm và giải mẫn cảm. Theo Y học cổ truyền, đại táo có vị ngọt, tính ôn; vào tỳ, vị, đại táo có nhiều tác dụng trong bổ khí kiện tỳ và hòa vị sinh tân. Dùng khi tỳ vị hư nhược, khí huyết hư, hoặc tân dịch bất túc, ăn kém chậm tiêu, hay hồi hộp đánh trống ngực, mất ngủ… Đại táo thường có mặt trong rất nhiều đơn thuốc và món ăn bài thuốc. Liều dùng thường là khoảng 10-30 gam, có thể đến 63-125 gam, bằng cách hầm, nấu hoặc ninh…
Một số món ăn bài thuốc trị bệnh có đại táo:
Cơm nếp hấp nhân sâm đại táo: đại táo 20 gam, nhân sâm 6 gam, gạo nếp 80 gam. Hãm khoảng 30 phút, gạn nước riêng, còn sâm táo thì để riêng. Lấy nước để nấu cơm còn cơm đơm lên đĩa, đặt sâm táo lên bên trên. Dùng cho những người bị khí hư, cơ thể suy nhược, triệu chứng ăn kém chậm tiêu.
Cháo đại táo: đại táo 7 quả, gạo nếp 60 gam. Nấu đại táo, chắt bỏ bã và lấy nước. Gạo nếp nấu thành cháo, cháo chín thì cho nước đại táo vào khuấy đều, đun sôi là được. Dùng cho những người bị bệnh trúng phong, bại liệt hay kinh giật.
Hoặc dùng bài đại táo 10 quả, gạo tẻ 100 gam, đường phèn hoặc đường trắng với liều lượng thích hợp. Cho gạo và đại táo vào nước sạch nấu cho được thành cháo, thêm đường trắng hoặc đường phèn vào khuấy đều, để nguội rồi cho ăn. Dùng cho những người tỳ vị hư nhược, huyết hư, người thiếu máu, hoặc ăn kém.
Gà hầm đại táo nấm hương
Gà hầm đại táo nấm hương: đại táo 20 gam, nấm hương 20 gam, gà 1 con, bột hồ nước 6 gam. Thịt gà làm thật sạch, chặt thành từng miếng, đại táo bóc bỏ hạt, nấm hương ngâm cho mềm. Tất cả cho vào nồi, thêm gia vị cần thiết (dấm, tương, bột ngọt, hành, rượu, muối đường, bột hồ nước) đảo cho đều, chưng cách thủy khoảng 15 phút. Dùng cho những người thiếu máu, ăn kém, chậm tiêu.
Cháo đại táo, sơn dược: đại táo 15 quả, sơn dược 250 gam, gạo nếp 100 gam. Ngâm đại táo cho thật mềm, tách lọc bỏ hạt, sơn dược tách bỏ vỏ thái lát. Cả hai thứ trộn cùng đường ướp trong khoảng 30 phút để sẵn. Gạo nếp nấu thành cháo, cho thêm sơn dược, đại táo và ướp đường vào, đảo đều, đun sôi khoảng 20 phút là được. Dùng cho những người bị đái dắt, di tinh, và sa tử cung.
Đại táo đậu phộng ướp đường phèn: đại táo 30 gam, lạc nhân 30 gam, đường phèn 30 gam. Trước tiên cho lạc nhân (nhớ để cả áo vỏ) vào với một lượng nước thích hợp nấu chín. Cho tiếp đại táo, đường phèn đảo đều nấu tiếp trong vài phút. Ăn trước khi đi ngủ. Dùng tốt cho người bệnh viêm gan có men SGOT, SGPT tăng.
Kiêng kỵ: Những người khí trệ, đàm thấp nên hạn chế dùng.