Hướng dẫn sinh viên Cao đẳng Dược nguyên tắc thu hái dược liệu

Sinh viên Cao đẳng Dược Hà Nội khi thực hành cần nắm rõ được nguyên tắc thu hái dược liệu để đảm bảo lưu giữ được đầy đủ những công dụng của chúng.

Hướng dẫn sinh viên Cao đẳng Dược nguyên tắc thu hái dược liệu

Các nguyên tắc khi thu hái dược liệu

Sinh viên Cao đẳng Dược Hà Nội thực hành về dược liệu cần phải nắm vững 3 nguyên tắc sau trong việc thu hái dược liệu:

Đúng bộ phận dùng: Đối với cây thuốc thì mỗi bộ phận có những công dụng khác nhau hoặc chỉ có một số bộ phận có thể làm dược liệu, thậm chí có bộ phận lại có thể gây độc hại. Do đó cần xác định đúng bộ phận cần dùng để chế biến thuốc.

Thu hái dược liệu đúng thời điểm: Thu hái dược liệu cần vào đúng thời kỳ phát triển của cây vì mỗi thời kỳ trưởng thành của cây thuốc tỉ lệ hoạt chất dược tính sẽ thay đổi khác nhau nên cần chọn đúng thời điểm thu hoạch để có được nhiều hoạt chất có lợi nhất. Thời điểm thu hái tùy thuộc vào đặc điểm của từng loại thảo dược, có loại phát triển theo mùa, cũng có loại căn cứ vào độ tuổi của cây.

Đúng dược liệu (đúng loại, đúng tên): Thực tế mỗi loại cây thảo dược ở mỗi địa phương thường lại có những tên gọi riêng (ví dụ: Cây rau Sam có tên gọi khác là Mã xỉ hiện hay cây Lê ki ma có tên gọi phổ biển là cây trứng gà…) hoặc cũng có những loại thảo dược khác nhau nhưng tên gọi lại khác nhau cho nên sinh viên học văn bằng 2 cao đẳng dược cần phải cần phải nắm rõ đặc điểm nhận biết của đúng loại mình cần sử dụng.

Đây là 3 nguyên tắc chung để thu hái dược liệu nhưng khi áp dụng trong thực thế thì sinh viên cần phải biết vận dụng một cách linh hoạt với từng loại dược liệu. Sau đây là một số hướng dẫn cụ thể về thu hoạch với một số loại dược liệu.

Hướng dẫn sinh viên Cao đẳng Dược nguyên tắc thu hái dược liệu

Thu hái dược liệu có chứa chất độ: Khi thu hái các dược liệu chứa chất độc, trước tiên sinh viên phải trang bị đầy đủ các dụng cụ bảo hộ lao động và khi thu hoạch phải đeo găng tay, đeo kính đảm bảo an toàn khi hái thuốc.

Thu hái dược liệu là Rễ (Radix): Thường sử dụng với những loại cây thu hái hàng năm nên chọn thời điểm lá cây ngả màu vàng và quả đã chín già còn đối với loại cây sống nhiều năm thì thu hái thời điểm cuối thu sang đông là tốt nhất.

Thu hái dược liệu là thân gỗ (Lignum): Thu hái dược liệu từ thân gỗ thì thời điểm thích hợp là khi lá cây đã rụng hết vào mùa đông, lúc đó dược chất tập trung nhiều trong thân cây, gỗ thì rắn chắc dễ sấy khô sẽ bảo quản được lâu hơn.

Thu hái dược liệu là toàn cây (Herba): Đối với những cây thuốc sử dụng toàn cây thì thời điểm cây bắt đầu nở hoa đây chính là thời điểm cây phát triển đều nhất các hoạt chất có dược tính cao.

Thu hái dược liệu là vỏ (Cortex): Thu hái bộ phận dược liệu là vỏ cây thì thời điểm thích hợp để thu hoạch là vào mùa xuân, khi đó vỏ chứa nhiều nhựa để nuôi cây nên có nhiều hoạt chất và đồng thời dễ bóc vỏ hơn. Đối với vỏ cành phải bóc vỏ ở những cành còn bánh tẻ.

Thu hái dược liệu là Búp cây (Apex):Thu hái bộ phận dùng là búp cây làm thảo dược trị bệnh thì thời điểm tốt nhất chính là mùa xuân khi cây đâm chồi nẩy lộc và thu hái búp kèm theo 1 đến 2 lá non chưa xòe ra là tốt nhất

Hướng dẫn sinh viên Cao đẳng Dược nguyên tắc thu hái dược liệu

Thu h ái dựơc liệu là Hoa (Flos): Với bộ phận dùng là hoa thì thời điểm thu hái là khi hoa sắp nở hoặc chớm nở vì khi hoa đã nở thu hoạch cánh hoa rất dễ rụng..

Thu hái dược liệu là Quả (Fructus): Thu hái quả mọng chọn thời điểm khi quả bẳt đầu chín hoặc sắp chín; có loại nên thu hái lúc còn ương tùy thuộc vào dược tính của từng loại quả. Hái quả lúc trời mát, để nguyên cuống, xếp nhẹ nhàng, tránh chèn ép lên nhau làm quả bầm dập sẽ nhanh bị hỏng.

Thu hái dược liệu là Hạt (Se men): Đối với thu hoạch hạt làm dược liệu thì thời điểm tốt nhất chính là khi quả đã chín, khi đó hạt sẽ tích trữ được tối đa các dược tính.

Thu hái dược liệu là Lá cây (Folium): Thu hái dược liệu sử dụng là lá thì thời điểm thư hoạch là lúc cây sắp ra hoa hay chớm ra hoa. Đó là thời điểm, lá phát triển nhất và thường chứa nhiều hoạt chất. Thu hái lấy lá bánh tẻ và để lại các lá non. Lá thu hái nên đựng vào túi có mắt thưa, tránh ép mạnh làm lá giập nát. hấp hơi nước hay thâm đen làm ảnh hưởng tới chất lượng.

Trên đây là một số nguyên tắc thu hoạch dược liệu cơ bản các sinh viên Cao đẳng Y Dược Hà Nội cần nắm vững tạo điều kiện thuận lợi trong trong quá trình thực hành thu hoạch và chế biến dược liệu.

Nguồn: Thuocbac.edu.vn