Lục đậu hay vẫn được gọi là đậu xanh. Chúng được dùng làm món ăn giải khát hàng ngày và cũng là một vị thuốc quý trong trị các bệnh thông dụng.
Lục đậu làm thuốc bắc trị bệnh
Lục đậu còn có tên gọi là đậu xanh hay thanh tiểu đậu. Lục đậu rất giàu protein, chất béo, chất xơ và các carbohydrat; có chứa nhiều các vitamin (A, B1, B2, B6, PP, C, acid folic, acid panthotenic) và nguyên tố khác như Na, K, Ca, P, Fe Cu…). Trong vỏ hạt đậu có chứa flavonoid (vitexin và iso vitexin). Theo Y học cổ truyền, lục đậu có vị ngọt tính mát, vào tâm, vị. Chúng có tác dụng thanh nhiệt giải độc, giải thử, lợi thủy, chỉ khái và thanh can minh mục. Dùng trong các trường hợp bị say nắng say nóng, sốt cao mất nước phù nề, mụn nhọt, lở ngứa, ngộ độc cá, ngộ độc sắn, còncó thể dùng để giảm mỡ máu, làm hạ huyết áp. Hằng ngày có thể dùng từ 15 – 100 gam bằng cách nấu, hầm hoặc sắc.
Một số cách dùng lục đậu trong các bài thuốc quý
Chữa ôn nhiệt, sốt cao, hôn mê, co giật (Bài Thần tiên cứu khổ thang): dùng vỏ lục đậu 10 gam, sinh địa 10 gam, huyền sâm 10 gam, thạch cao 10 gam, huyền minh phấn 10 gam, cam thảo 10 gam. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa phát sốt, sưng quai hàm, nhức nhối (Bài nam dược thần hiệu): dùng lục đậu tán bột mịn, trộn với dấm, phết một lớp dày lên chỗ đau, khi khô lại thêm dấm. Ngày làm 1 lần đến khi khỏi.
Chữa tiêu chảy, nôn mửa: dùng lục đậu 100 gam, muối 10 gam, hạt tiêu 50 gam. Lục đậu rang vàng, muối rang; tất cả tán bột, trộn đều; bảo quản trong lọ kín. Người lớn cách 3 – 4 giờ uống 1 lần; mỗi lần 8 – 10 gam.
Chữa ngộ độc: dùng lục đậu sống nghiền thật nhỏ, hòa cùng với nước cho uống thật nhiều để nôn ra và giải độc.
Lục đậu được dùng nhiều trong các bài thuốc chữa bệnh
Chữa ngộ độc nấm: dùng lục đậu 100 gam, bồ công anh 40 gam, tử thảo căn 40 gam, kim ngân hoa 40 gam, cam thảo sống 10 gam. Sắc uống ngày 1 thang. Trẻ em giảm liều theo tuổi.
Chữa sỏi đường tiết niệu: dùng lục đậu 200 gam, kim tiền thảo 60 gam, kê nội kim 60 gam, hải kim sa 60 gam, ngưu tất 60 gam. Sắc uống ngày 1 thang.
Gia giảm: nếu đái ra máu, thêm bạch mao căn 25 gam, thiến thảo 25 gam; khí suy yếu thêm hoàng kỳ 60 gam, đương quy 60 gam; tỳ hư thêm hoài sơn 60 gam, phục linh 60 gam; đại tiện táo bón thêm đại hoàng 15 gam, mang tiêu 15 gam; đau bụng thêm nguyên hồ sách 30 gam, mộc hương 30 gam; đau hông thêm đỗ trọng 30 gam, tang ký sinh 30 gam. Tất cả nghiền bột, trộn đều; uống ngày 2 lần, mỗi lần 15 gam; sau khi uống nên ăn thêm dưa hấu và thường xuyên hoạt động nhiều. Đợt điều trị trong 30 ngày.
Kiêng kỵ: Những người hư hàn tiết tả không nên dùng các bài thuốc này.