Kiến thức đông y gọi bệnh áp-xe tuyến vú là chứng “nhũ ung” hay ”nhũ nham”, loại bệnh này thường gặp ở các sản phụ trong thời kỳ cho con bú, nhất là khi nhũ nhi được 1 đến 2 tháng tuổi.
Bệnh áp xe tuyến vú
Biểu hiện của bệnh là tuyến vú bị tắc nghẽn, sữa bị ứ đọng kèm thêm điều kiện vệ sinh thiếu sạch sẽ hoặc do trong quá trình trẻ bú đã làm tổn thương đầu vú. Bệnh tiến triển rất nhanh kèm theo phát nóng, phát sốt, bầu vú bệnh nhân sưng to, sờ nắn thấy có cục kết rắn, sưng, nóng, đỏ, rất đau và sau có thể gây mưng mủ. Nguyên nhân bệnh áp xe tuyến vú do can khí uất kết, vị khí ủng trệ, nhiệt độc bị tích đọng lại hoặc do cảm nhiễm ngoại tà mà sinh ra. Sau đây là một số cách chữa bệnh đơn giản và hiệu quả để bạn đọc tham khảo và áp dụng
Trường hợp tắc sữa
Dùng 1 trong 2 bài thuốc sau kết hợp cùng với xoa bóp nhẹ nhàng nơi bầu vú, nặn sữa ra cho đầu vú chóng thông:
Bài 1: bối mẫu sao vàng tán thành bột, uống mỗi lần 4 gam, ngày 3 lần hoà cùng với nước sôi.
Bài 2: bồ hoàng cả cây, cả lá giã nát đắp lên trên vú kết hợp sắc lá lấy nước uống.
Trường hợp nhọt vú mới phát
Bài 1: trích cam thảo 12 gam sắc đặc uống, kết hợp với hút sữa nơi núm vú bị đau.
Bài 2: bồ công anh 40 gam, dây kim ngân 80 gam, bỏ vào ấm đất đun lấy 1 bát nước thật đặc rồi uống.
Bài 3: bồ công anh, liên kiều, thiên hoa phấn, bối mẫu đồng lượng 4 gam, thanh bì 6 gam, sắc uống.
Khi nhọt mọc ở vú sưng đau
Thuốc bôi trực tiếp vào đầu vú
Bài 1: đan sâm 80 gam, thược dược 80 gam, tán thành bột rồi ngâm dấm một đêm, dùng 200 gam mỡ lợn đổ thuốc vào nấu thành cao, lọc bỏ bã. Dùng cao thuốc này bôi vào vú ngày 2-3 lần.
Bài 2: chi ma (hạt vừng) sao đen, nghiền nhỏ trộn cùng với dầu hoả thành bột nhão, bôi vào vú.
Bài 3: xạ can, huyền thảo bằng lượng tán thành bột hoà thêm một ít mật, bôi vào chỗ đau.
Bài 4: hoàng liên 10g, binh lang (hạt cau) 10 gam, hai thứ đem tán bột, trộn với lòng trắng trứng gà, bôi vào nơi vú sưng đau, ngày 2-3 lần, liên tục vài ngày.
Bài thuốc hay trong Đông Y chữa áp xe tuyến vú
Thuốc uống trong
Bài 1: hải kim sa (bòng bong) 20 gam, sắc khoảng 1 bát với 1 phần nước, 1 phần rượu lấy khoảng nửa bát đem uống.
Bài 2: thảo quyết minh 30-100 gam tuỳ theo mức độ nặng nhẹ, sản phụ khoẻ hay yếu dùng lượng phù hợp, sắc uống, ngày 1 thang liên tục 3-5 thang.
Nếu nhọt vú đã vỡ mủ
Bài 1: ngân hoa 15 gam, bạch chỉ 12 gam, lệ chi hạch 15 gam, đương quy 15 gam, liên kiều 10 gam, quất hạch 15 gam, bồ công anh 15 gam, lộc giác sương 15 gam, tạo giác thích 30 gam, sắc uống nóng ngày 1 thang, chia nhiều lần.
Bài 2: bồ công anh 15 gam, ngân hoa 10 gam, xuyên sơn giáp 10 gam, ngưu bàng 10 gam, xích thược 5 gam, vương bất lưu hành 15 gam, liên kiều 10 gam, sài hồ 5 gam, sinh địa 10 gam, cam thảo 5 gam. Sắc uống ngày 1 thang liên tục 3-5 thang. Nếu người bệnh khí hư gia đảng sâm, hoàng kỳ mỗi thứ 10 gam. Đau nhiều gia nhũ hương 5 gam, một dược 5 gam. Nóng nhiều, khát nước thêm hoàng cầm 10 gam, thiên hoa phấn 10 gam, chi tử 10 gam.
Trường hợp mưng mủ lâu không khỏi
Bài thuốc: toàn qua lâu (vỏ và hạt quả) 30 gam, thiên hoa phấn, hoàng cầm, liên kiều, thanh bì, tạo giác thích, ngưu bàng tử, sài hồ, chi tử, trần bì mỗi thứ 9 gam, kim ngân hoa 30 gam, bồ công anh 25 gam, xích thược 10 gam, sinh cam thảo 5 gam. Sắc uống, ngày 1 thang, chia 3 lần.